Via Crucis at Balik-Tanaw sa Nakaraan sa San Andres Bukid, Singalong, Manila

San Andres Bukid, Singalong, Manila / San Antonio de Padua Catholic School

Going back to the roots of Childhood.

SULIT at HASSLE yan ang masasabi ko sa biyahe kanina, hassle kasi nang-iingit ang ilang nakapasok sa trabaho sa araw na ito, Good Friday doble ang bayad sa mga pumasok. Ang sabi nga ng isang kasama, pogi sana kaso sabi niya ‘Yes dalawang araw ang holy day.” Oo holy day nga naman maaring fair lang siya at ginawan niya ng double meaning, holy naman talaga ang araw na ito, at di rin naman na maikakaila na holiday din ngayon. Two songs playing under one note diba? Magulo. Oo magulo parang siya. Sakto lang, talagang natyempuhan lang sa akin na rest day kaya walang magagawa, kahit gusto mong pumasok.  Pero hindi ko rin naman masasabi na Bad Friday walang ganon kelangan positibo ka pa rin. Sulit naman ang nagamit kong term dahil nakapag Visita Iglesia ka na nakagala ka pa sa lugar kung saan dun ka lumaki at hinubog ng tama ng mga magulang mo at panahon.

Gamit ang alarm-clock nag set-up ng alas-kwatro ng madaling-araw sa saliw ng kantahang Pedicab “Dito tayo sa dilim” as my alarm tune, nagising at piñatay ang alarm, pumikit ulet at sinabi sa sarili “extend pa 5 mins.”

Bumaba, nagmuni-muni, nagkape yung puro, yung walang gatas para gising na gising. Nakinig muna ng radio baka kasi may mga welga sa daan, prusisyon o di kaya’y may bangaan para makaiwas sa Trapik Armageddon kung sakaling meron. Ok walang problema everything is clear and everything is smooth along the way. Namalantsa habang nilipat sa FM modulation ang radyo, anak ng pitumput pitong pating na tiger shark!! akala ko na-invade na ng Korea ang Pilipinas sa mga tugtugan sa radyo. Tatlong station panay Koreanong hilaw ang maririnig mo. Anong nangyari sa sariling himpapawid patugtugan ng sarili kong bayan? Sa saliw lang ng tono masaya na sila? Kahit pa hindi naiintindihan ang mga liriko sa kanta at meron pang caller na sumasabay. Wala, iba na ang tama mas matindi pa sa lakas ng tama ng pulang kabayong sumisipa. Sabi nga ng dakilang philosopher na si Ramon Bautista, “you are indeed a lonely ugly teenage girl” kung magpapaka alipin ka sa mga ganitong klaseng tugtugan o di kaya’y mga teleserye sa telebisyon. Di na bale ibabalik ko na lang ulet sa AM station.

Kumaen lang ng tatlong pandesal na palaman ay mantikilya sabay takbo sa banyo at naligo. Fast forward syempre hindi ko na ikwekwento kung anong ginawa ko sa banyo. Pare-parehas lang naman ang procedure pag naliligo ang tao depende na lang kung alien ka. Nagbihis suot ang pulang t-shirt na nakasulat ang “Jesus Christ” (wow holy day talaga) na ang font ay logo ng coke, pantalon at NBA rubber shoes na CP3 oo yung Clutch Pandongon 3 na bansag ng tropang bullyador. Pero OK lang maganda naman ang sapatos. Dala ang knapsack, sunglasses at kamera I’m ready to go. Nagpaalam na sa aking Super Nanay at sa mga alagang kuting at dalawang asong mataba.

Here we go, unang lapag Redemptorist. Hindi ko inakalang sobrang linis na, malapad na ang karsada at maaliwalas sa paningin. Noon kasi halos hindi mo na makita ang semento ng daan dahil panay nagkukumpulang vendors ng alahas, damit, ukay-ukay, sinturon, sando, panty, brief, CD, DVD, laruan, kumot, banig pagkain ang naroon. Sabayan mo pa na mga tao na naglalakad papunta sa Baclaran LRT at jeepneys. Hanggang matunton ang Rotonda, lakad pakaliwa sa tindi ng init ng araw kahit maaga pa lang sobra ng nakakapaso ang init. Naglakad hanggang EDSA station kung saan doon na lang puwedeng makasakay ng mga jeep na papuntang pusod ng Maynila. Nag-antay ng jeep sa tapat ng Mahal Kita inn, tahimik sa labas mukang diet din muna sila sa karne. Hanggang sa makasakay, nagulat ng lumiko pakanan ang jeep yun pala ay hindi na puwedeng dumiretso patawid sa EDSA station kailangang umikot ang jeep pa U-turn ng pagkahaba-haba sa Magallanes station ng MRT. Doon pa lang parusa na dahil maraming nakahambalang na bus at jeep sa daraanan. Akala ko talaga makakarating na ko ng SM North sa pagkahaba ng U-turn. Tagaktak ang pawis at uhaw pero doon lang medjo trapik dahil may ginagawang daan nabasa ko “Kasunod ng abala, ay dadaloy din ang ginhawa.” Punyeta! Maynilad na naman ang may sala.

Nakalampas ang jeep ng Libertad, Gil Puyat at Vito Cruz isang istasyon na lang Quirino na hometown ko na. But all of those stations are very special to me syempre sa pag-ikot ng buhay ko araw-araw pagpasok nung highschool sila ang nadadaanan ko. Ito na nakalampas na ng St.Benilde, konti nalang kabog na ang dibdib, di maipaliwanag sa nararamdaman na excitement, dahil sa loob ng labing-limang taon ngayon lang ako makakabalik pagkatapos makagraduate ng High School wala ng balikan. Hindi ko na alam ang itsura, kung ano ang mga bakas ng pagbabago, nagtatanong sa sarili nandito pa rin ba yung ganon? Yung ganyan? Nandun pa rin ba ang tambayan ng tropa? Naroon pa rin ba ang komiks stand na umuubos ako ng isang oras bago umuwi ng bahay makapagbasa lang? Ang eskuwelahan may nabago ba? Excited rin dahil baka makita ang mga dating guro o may maligaw na kaklase nung highschool at elementary along the streets and school.

Pumara. Simula na ng journey dahil konting lakad lang ng ilang kilometro malapit na ang dating eskuwelahan at simbahan. Balewala ang init dahil di ko mapigilan ang tuwa kahit pa may nakita akong poster ng F4 sa sidecar ni kuya OK lang. Tahimik ang paligid, walang gaanong byahe maliban na lang sa mga taong nagpapalamig sa labas ng bahay, sa mga silong. Nandun pa rin ung malaking Condominium na halos katabi na ng LRT station sa Quirino, lalong tumayog at maganda pa rin. Nagsimula ang pagbaybay sa dating panaderyahan ang Laquis bakery kung saan masasarap at mura ang mga tinapay. Dito huminto saglet at bumili ng maiinum dahil sobrang tuyo na ang lalamunan dahil sa init. Walang nagbago sa pagkakaayos ng eskaparate na lalagyan ng mga tinapay, ang ref dun pa rin nakapwesto andun pa rin yung mga mahahabang upuan para sa gustong magalmusal at magmeryenda ng tinapay. Ang nagbago lang ay wala na yung mga kakilala kong panadero at panadera. OK tuloy ang lakad!

Tumigil panandali sa isang kalsada na dating tirahan ng isang kaklase, hindi na ako nagtanong kung naroon siya dahil ang alam ko lumipat na sila ng dating tirahan.

Konting lakad pa natatanaw ko na ang simbahan at eskuwelahan na magkatabi lang dahil ang dating eskuwela ay isang Catholic school kung saan pag-aari ng mga pari ang eskuwelahan. Ngunit bago tumuloy sa bandang kaliwa napansin kong wala na ang Manels mart ang dating grocery store ng San Andres Bukid. Napalitan na lang ng kung anu anong Food stalls. Sa bandang  kanan naman at katapat ng Manels ay yung 7-11 convenient store na napakamemorable sa pagkakafriendzone ko nung hayskul. Maraming di nakakaalam na kaklase pero hindi ko na ikwekwento. Eh di sana ngayon Jack and Rose forever. Pero wala raw forever kaya di bale na lang. At dahil alas-onse na rin at malapit na ang tanghalian nag SEX muna ko na katapat lang ng 7-11. Oo SEX pare masarap, malinamnam, masabaw pero tanggalin mo yang namumuong berde sa utak mo bawal ang karne ngayon. SEX means Sinangag Express kumaen muna ng paboritong DaingSilog at binigyan ng masabaw na sabaw. Isa sa hotspot ng Tropang  Physics at Betchut boiz noong hayskul lalo na pag uwian. It’s SEX time lugaw ang labanan minsan with egg, ung iba goto with egg at ung iba tokwa ang tinitira. Pasarapan sa pagtimpla ng tamang anghang at asim. Sino ba naman ang di maglulugaw noon na sais pesos lang ang plain at sampung piso pag may itlog at lamang baboy. The best na food trip, araw-araw ginagawa sa uwian lalo na pag tag-ulan.

Pagtawid lang naroon na ang eskuwelahan at simbahan, katulad ng sinabi ko di maipaliwanag ang tuwa na nararamdaman dahil hindi talaga biro ang labinglimang taong mawalay ka sa lugar na kinalakihan mo. Pagpasok sa gate ng simbahan winelcome agad ako ng dalawang anghel na istatwa na hawak ang holy water. Nilubog ang daliri at nagsign of the cross at pumasok na sa loob ng simbahan. Naupo at nagmasid muna bago ko simulan ang panalangin. Andun pa rin yung malaking crucifix sa harapan ng altar na nakabalot na ng kulay purple. Ang altar at tabernakulo na walang pinagbago ang mga naglalakihang santo sa gilid at ang imahe ni San Antonio de Padua. Pagkatapos magmasid ay nagdasal at nanalangin. Inilabas ko na ang dala kong English version na way of the cross pamphlet at nagsimula na sa First Station. Bukas ang mga pinto sa gilid at tanaw ko mula doon ang building ng eskuwelahan may mga nabago pero mamaya na ko magmamasid. Hanggang sa natapos ko na hanggang Fourteenth station at muling lumuhod at nanalangin.

Lumabas ako sa pintuan sa gilid ng simbahan at tuluyan nang magmasid sa dating campus, nadagdagan na ng building, tinanaw ko yung 4rth floor ang huling room nung highschool, St. Ignatius ang notorious section makukulet, wild at walang pakealam sa oras, happy go lucky pero meron din naman matitino katulad ko. Hahaha! Meron na ring entablado sa harapan ng building, maluwang pa rin ang Quadrangle kung saan ang laruan ng tropa sa habulan sa larong block 1-2-3 (Touchdown edition) siraan ng uniporme kapag nahablot at nahuli. Yung canteen nandun pa rin, naaalala ko tuloy yung corned beef na may sabaw, hotdog, maling na kinse pesos lang as a student meal. Ang basketball court sa Quadrangle kung saan naka 8 points in a row ako sa fastbreak (konting ihip lng po ng hangin) nung Intramurals. Naalala ko din si crush na 3^rd year High School na nabangga ko siya dahil sa takbuhan at nadapa siya pero tinayo ko siya naka extra holding hands ako nun sabay Sorry, nagkatinginan kame mga 7 seconds, tumigil pansamantala ang mundo naming habang nakahawak pa rin ako sa palad niya. Namalayan ko na lang na tumahimik ang buong paligid at panay Uuuuyyyy!! At Ayieehhhh!! na ang narinig ko kaliwa’t-kanan. Sabay bitaw. Isa sa pinaka matamis na memory. At nandun pa rin yung clinic, uso nuon sa amin yung laging nahihilo kaya pasisinghutin ka ng bulak na may ammonia . Pag di pa rin kaya patutulugin ka nlng sa clinic at yun ang dating tactics ko pag ayaw ko ng subject lalo na kapag may reporting.

Next destination, gala na along the streets of San Andres hanggang mapaabot sa South Super Highway hanggang dun lang ako kasi dun lang ang boundary ng memories. Tsaka nakakatakot dun tumawid. Paglabas ko ng simbahan konting lakad mejo nalungkot dahil wala na yung komiks stand sa tabi ng isang sari-sari store. Hilig ko talaga ang pagbabasa, wala ang Komiks akala ko pa naman makakabili ako ng Funny Komiks na kinalakihan ko sa pagbabasa, ang Bata-Batuta na karibal ng Funny Komiks na kung ikukumpara sa fast food restaurant ay parang McDonalds at Jollibee.  Isa ring mabentang komiks ay yung Extra, Divino Comedia yung iba di ko na matandaan. Kaya kung gusto nilang maibalik ang pagbabasa ng kabataan, I suggest na ibalik ang mga Pinoy Komiks sa kasalukuyang panahon.

Expected ko rin naman na wala na yung Rental ng Betamax tapes, mas magugulat ako kung naroon pa yun napalitan na siya ng tindahan. Dun naman sa bigasan store lagi akong may sinisilip na chick pero siguro wala na siya at malamang nag-asawa na. Isa rin sa crush ko along San Andres bukid. Wala na rin ang bilihan ng barbecue na pag-aari ng pamilya ng classmate ko ang Ipapo’s barbecuehan. Ang Anakbayan Streets ang lugar ng matatapang, a little Tondo town ng San Andres Bukid walang katinag-tinag.  Kung aastig astig ka wag ka dadayo ng Anakbayan baka lumabas kang may tama ka ng pana. =)))

Lakad pa malapit na dating bahay. Sa kanto wala na ang dating pagupitan, wala na rin siguro si Mang Insiong ang dakila kong barbero. The best ang hangout tumingin ka sa likod, sa kaliwa, kanan panay posters ng kalendaryo ng mga nagseseksihang artista noong dekada nobenta na luwa na ang mga boobsie. Yan ang barbero ko hardcore! Malupet mag gupit mapa barber’s cut, kalbo, semikal, crew cut, whit side wall kabisado nyan. Wag ka lang papagupit pag lasing baka nakainum ng Tanduay at baka madali ng labaha ang tenga mo. Wala na rin ang mag-asawang sastre na katabi ng barbershop kung saan ditto kame nagpapagawa ng uniporme ng eskuwelahan.

Ito na pagtawid, ang Ciriaco Tuazon Street, ang kalsada ng dating bahay, nagtataka lang ako dahil parang umikli ang daanan konting lakad lang tanaw na ang dating bahay. Dati hindi ganoon. Ang Old Kastila house 2120 C. Tuazon Street, nandoon pa pero sira-sira na nalipasan na ng panahon.  May tumira raw dati pero di nakakatiis dahil maraming nagpaparamdam na elemento sa loob. Multo at kung anu-ano pang nakikita nila. Dati rin naman kame ay nakakaramdam at hindi iyon makakaila. Pero ang alam ko hindi naman sila masasama. Sa harap ng lumang bahay wala na ang malaking bahay kung saan kapitbahay namen ang mga Barreto. Yup kung ang nasa isip mo ay ang magkakapated na Gretchen, Marjorie at Claudine tama ka. Maliliit at musmos pa lang nga sila noon at nakakalaro pa namen ng mga pinsanin ko. Oh dib a naging star-studded din ang buhay ko sa maikling sandal. At ito pa ang nagtuli sa akin ay yung tatay ni Sunshine Dizon. Artista dati ng Channel 7 doon lang din siya nakatira malapit sa amin. At naging kasabayan ko din sa campus si Katya Santos oo yung sexy star na ngayon sa Viva hot Babes, dating endorser lang ng Maggi Noodles ngayon siya na ang masabaw Hahahaha! Biro lang.  Lamang lang ako ng isang taon sa kanya 4rth year ako 3^rd year siya. Noong Grade 6 naman ako, 4rth year naman si Ate Jackie Forster yung asawa ni Benjie Paras. At sabi ng mga pinsanin ko na doon din nag-aral ang mga katulad ni Hector Calma at Yves Dignadice mga dating basketball player na naglaro sa popular na team ng San Miguel Beer.

Kumbaga it was mix with faith and gala ang nagyari today, kaya sinasabi kong sulit. Wala na akong mahihiling pa dahil ito nangyari na ang kahilingan kong makabalik sa nakaraan. Hindi ako historyador para balikan ang nakaraan ngunit para magbalik-tanaw sa masarap na buhay ng kamusmusan kung saan wala tayong pakealam sa oras at malaya ang lahat. Sabi nga nila make a life for a living but don’t forget to get a life and enjoy the moment. So here it is, at pangako kong babalik at babalik sa lugar na ito. A place that carved to my heart and one’s become a part of my life.