1965

'mga gunita: mil novecientos sesenta y cinco'

1965

Atin na lamang nagugunita

ang kanilang mga pangalan

kung sila'y nawala na.

Subalit habang humihinga't nagdarahop

sila'y mga walang pangalan,

walang mga mukhang madaling matandaan

walang karapatang maimbita

at magtalumpati sa liwasan 

sa harap ng mga tao, sa buklod ng lahing Pilipino

mga pangalang hindi nailalathala ng pahayagan

ang kanilang mga blangkong larawan,

at kung sakaling makasalubong mo sa tawiran,

kahit anong halimuyak ng pabango ang yaring gamit

ay hindi ka mapapalingon.

Ang mga taong walang ngalan,

walang mga mukhang madaling matandaan

subalit sila ang mga makina at motor

ng kilusang mapagpalaya.

Sila ang mga magigiting na talampakang nagmartsa 

sa mga kalsadang binudburan ng bubog at alambreng tinik,

ang mga duguan at pawis sa kanilang bisig na nagwawagayway

ng bandila at pakikibaka

sa harap ng libu-libong batuta at bala,

ang mga sugatang kamaong nagbitbit ng naglalagablab na sulo

sa madilim na gabi ng walang hangganang dulong karahasan.

Walang mga pangalan

walang mga mukhang madaling tandaan

mga anino't magagandang layunin lamang ang kanilang bigkis

ito ay mga karaniwang mamamayan,

ang mahihirap na laging pambala ng kanyon.

Ang mga walang pangalan na walang imik 

ngunit magiting na lumaban

kahit kinakalaykay ng nerbiyos,

at dagang ibig kumawala sa dibdib

Sila'y mga walang pangalan

walang mga mukhang madaling matandaan

ngunit ipinaglaban ang sambayanan

kahit hindi kuhaan ng litrato para ilathala sa dyaryo,

kahit walang ginto o pilak na isinasabit sa leeg,

kahit hindi hinaharap ng Pangulo.

Sila'y lumaban para sa iisang lahi,

walang hinangad na luwalhati o gatimpala't medalya

kundi kaunting kanin at ulam na maipasok sa kumakalam na tiyan,

bubong na panangga sa araw at ulan,

damit na hindi gusot at gulanit,

ang laya ng bawat isang

lumakad sa gabi

nang hindi  sinusutsutan ng pulis

para ikulong, pagbintangan at kitilin ang buhay.

Isang bukas na may kaakibat na pag-asa't aliwalas

para sa yaring sarili't, pamilya't mga anak,

buhay na marangal,

mataas na kwalidad ng edukasyon,

yan ang tanging hiling

ng mga walang pangalan,

kahit walang mga mukhang madaling tandaan.