Pinoy Kanto Style Basketball

Kanto-style basketball craze

Nagsisimula ang isang tipikal na Pinoy kanto-style basketball game sa sandaling unti-unting naglalabasan ang mga tambay. Bilang isang “professional” player ng kanto brawlsketball, susubukan kong ilarawan kung paano nga ba nagbubukas ang laro ng mga tambay noong early 2000s—at kung ano talaga ang itsura ng isang tunay na Pinoy basketball court.

Noong early 2000s, hindi pa uso ang mga “covered court” sa kung saan-saang barangay. Karamihan sa atin ay literal na binababad ang balat sa tindi ng araw, kaya nga tinatawag ngang Solar Sports ang mga laro noon—sapagkat ang sikat ng araw ang tunay na MVP. Isa ako sa mga biktima. Yung corner shot na sobrang silaw, na kahit perfect form mo, malaki pa rin ang chance na sablay dahil dinaig ka ng araw.

Syempre, hindi kailanman mawawala sa isang Pinoy court ang sari-sari store. Bakit nga ba? Kasi perpektong negosyo ito. Hindi nauubos ang suki—may bibili ng yosi, ice tubig, softdrinks (lalo na kung pustahan), energy drinks, tsitsirya, kornik, at kung ano-ano pang panggatong sa paglalaro. Kung medyo may kaya ang puhunan, may BBQ at kwek-kwek pa. At siguradong patok yan, lalo na kapag gutom na ang mga naglalaro pagkatapos ng isang intense na game. Kaya naman halos lahat ng basketball court sa Pilipinas, may tindahan sa gilid—parte na siya ng kultura.

Isa pang hindi mawawala ay ang mini-entablado. Ito ang stage na ginagamit para sa opening ceremony tuwing may summer league, kung saan tumatambay ang mga guest politician para batiin ang players at magpasikat sa mga botante wag lang uulitin ang speech para sa mga manlalaro katulad ng pamosong linya na "bola muna bago droga" ni Jolo Revilla. Dito rin ginaganap ang awarding sa closing ceremony. Pero kapag walang liga, ang entablado ay nagiging opisyal na tambayan—para sa mga naghihintay ng next game, nagkukuwentuhan, nagyayabangan ng sapatos kahit medyo bopols maglaro, pati mga batang takbuhan nang takbuhan sa paligid.

At siyempre, trademark na sa Pinoy hardcourt ang mga lalaking naka-hubad baro. Dahil mainit? Minsan. Dahil may abs? Kahit wala. Minsan naman ay thirst trap, kahit galing lang sa ukay-ukay ang brief. Kasama rin sa eksena ang klasikong lasing na biglang papagitna sa court at pipigil sa laro. May mga maiinitin din ang ulo na pakialamero—yung tatayo sa gitna ng court para lang mang-inis at manggulo.

Hindi rin mawawala ang mga batang makukulit na nagsho-shooting sa kabilang ring habang ongoing ang full court game sa kabila. Minsan lumilipad ang bola nila sa gitna mismo ng open court, kaya napapagalitan, at may kuya na magbabanta ng “itatapon ko ‘yang bola na ‘yan, isa pa.” May mga batang nadidisgrasya dahil bigla na lang tatawid habang tumatakbo ang mga players. Kaya ayun, iyakan, takbuhan pa-uwi. Ganito ang araw-araw na eksena sa isang barangay court.

At kapag umabot sa init ang laban—lalo na kung dayo vs. homecourt, tapos malaki ang pustahan—diyan na nagiging tunay na brawlsketball ang laro. Makakakita ka ng body wrestling, hardcore defense, at minsan, umaabot talaga sa pisikalan. Ang pustahan? Umaabot pa ng ₱1,000 noon. May napanood pa akong nauwi sa bugbugan at habulan ng kutsilyo at itak. Yung isa pang naka-itak, ang linaw pa ng sabi: “Wag kayong maglaro kung ayaw niyong masaktan,” sabay suksok nito sa kaluban. Pero kadalasan, hindi naman nauuwi sa tunay na saksakan—panakot lang. Pero suntukan? 100% sure, meron ‘yan.

Sa kanya-kanyang bahay, nag-aabang na ang mga manlalaro. Kahit anong ginagawa—kumakain, naghuhugas ng pinggan, o nagpapahinga—kapag may narinig silang tunog ng dribol, automatic: sisilip sa bintana para tingnan kung may bola na at kung may nagsisimula nang magbuo ng laro.

Para naman sa mga hindi sabik sumalang sa unang set, magbobody check muna sila kung kaya ba ng balat nila ang tindi ng araw. Kapag hindi pa kaya, magpapalipas muna hanggang humina ang sikat bago sila lumabas.

Noong early 2000s, karaniwan nang nagsisimula tuwing hapon ang basketball game bandang alas-kuwatro. Mainit-init pa, pero kung gusto mo talagang makalaro bago dumami ang players, pipiliin mong sumalang sa unang game—kapalit nga lang nito ang pagiging “Negrito” mo sa pag-uwi. Pero ayos na yun kaysa maubusan ka ng pwesto sa next set.

At syempre, hindi mawawala ang mga alpha players—sila yung tipong kung kelan nila gustong maglaro, yun ang susundin ng lahat. Sila rin yung mga ayaw tumabi kahit tapos na ang isang game. Kahit mandatory na sana ang “next five,” pipilitin nilang sila pa rin ang susunod. Alam na alam yan ng mga considerate players na wala ring magawa kundi maghintay.

Pagdating sa iskoran:

• Race to 24

• Change court pag may nakakauna sa 12

• “Warning” kapag umabot sa 22

• “Last” kapag 23

• “Set game” kapag 24

• At kung gusto pa: “Rebanse!”

Kapag nag-tie: “All last” — pwedeng “race to 3” o “race to 5.”

Kurtis Blow - Basketball

Ang problema lang, memory-based scoring ang mga kanto court. Walang scoreboard kaya madalas nagkakadugasan: may miron na biglang magbabawas ng score ng kalaban, meron ding magdadagdag. Dito kadalasang umiinit ang ulo ng magkabilang team.

Pagdating naman sa injury, staple yan sa kanto basketball:

• Ankle sprain – Yung tatalon ka para kumuha ng rebound, tatapak ka sa paa ng kakampi o kalaban, at pag-landing mo… ayun, tiklop. Tapos sira pa tsinelas mo. Pag-uwi, kukuha ka ng bote ng Coke para igulong sa namamagang bukong-bukong. Hilom nito ay ilang araw hanggang linggo.

• Korbo – Madalas mangyari kapag mali ang pagtanggap ng malakas na pasa. Kapag daliri ang sumalo, may chance itong ma-“korbo” o mabali. Masakit, maga, at magpapahinga ka ng 3–4 weeks. Kaya nga raw, pag naka-sprain ka na, medyo ilag ka nang tumalon sa susunod.

Tapos na ang maliligayang araw ng mga players kapag biglang kumulimlim at parang nagbabadya na ang ulan—alam mong babasain ang court at kanselado na agad ang laro. Kaya naman sa gabi, dasal ng lahat na sana huwag umulan kinabukasan para makapaglaro na naman ng paboritong basketball. Isa ako sa mga taimtim na nanalangin noon. Iba kasi ang saya ng morning game—yung sariwa pa ang hangin at hindi pa umaapoy ang araw.

Noong panahon namin, ang covered court ay pang-mayaman lang. Kung wala kang bubong, tanggap mo na ang init, putik, at ulan. Pero nang maisipan ng mga politiko na “ilayo raw tayo sa droga”—dahil nga bola muna bago droga—unti-unti nilang pinalagyan ng bubong ang mga basketball court sa barangay. Hindi lang yun, nagdagdag pa sila ng electronic scoreboard at 24-second shot clock.

Sa totoo lang, ang laki ng ipinagbago. Ang daming natuwang players. Hindi mo na kailangan mangamba kung uulan ba o hindi—sa covered court, tuloy ang laro, araw man o gabi.

Sa huli, ang kanto basketball ay parang love life—masaya, magulo, puno ng dayaan, at lagi kang may posibilidad na mapilay. Pero balik ka pa rin nang balik. Bakit? Kasi sa court na ’yan, kumpleto ang sangkap ng buhay: may kalaban, may kakampi, may miron, minsan may lasing, madalas may nag-aaway, pero siguradong lagi kang may kwento pag-uwi. Kaya kahit ilang sprain pa ’yan—lalaro at lalaro pa rin tayo. Kanto basketball kasi ’yan, pre. Hindi ’yan basta laro—tradisyon ’yan mapa whole court o half court.