I was born in the outrage of the 90s, and the words of the lyrics of every band's songs na patama sa mga pulitkong corrupt is deafening. Kahit naman noon pa marami nang kakurakutan ang nangyayari sa loob ng gobyerno. WALA namang nagbago kasi magpahanggang ngayon ay patuloy pa rin ang pagkulimbat sa kaban ng bayan ng mga buwaya't-bwitre. Kasabay noon ng mga rally at protesta sa kalsada, kakampi ng sambayanan ang mga singer at mga banda laban sa pagbira sa mga pulitiko sa pamamagitan ng mga pahaging na kantang kanilang nalilikha. Ito ang pinaka gusto ko noong 90s at kaabang-abang na pakinggan ang mga bagong released na album ng mga OPM bands na aking sinusuportahan.
In the 1990s, Filipino alternative and punk scenes produced songs that were blunt, sarcastic, and often explicitly political — they named corruption, hypocrisy, and the failure of institutions. Those tracks weren’t polite or vague; they pointed, mocked, and called out. That kind of cultural vocabulary — a music that functions as a social mirror and a loudspeaker — dies if we don’t play it, discuss it, and adapt it. Reviving those songs helps younger listeners understand historical grievances and gives soundtrack ideas for today’s resistance.
Key bands and songs from the 1990s that did the panira (and what the lyrics mean)
YANO - "BANAL NA ASO SANTONG KABAYO"
What they said: Yano’s lyricism is direct satire. Sa “Banal na Aso, Santong Kabayo”, ginagago ng Yano ang mga taong relihiyoso sa salita pero makasarili sa gawa. Sa “Trapo”, binabanatan nila ang mga traditional politicians — yung mga pulitikong laging nakasabit sa kapangyarihan pero marurumi ang kamay.
Why it stung: Yano wrapped angry, street-level observations in catchy, singable hooks — the outcome is a song you whistle and then realize it just called out a mayor, a priest, and a system. That directness is the weapon.
FRANCIS MAGAONA - "NILAMON NG SISTEMA"
What it said: Dito, idinidiin ni Francis Magalona na ang mismong sistema ng politika at lipunan ang sumisira sa tao. Kahit ordinaryong mamamayan o artista, kaya nitong lunukin at gawing bahagi ng bulok na kalakaran.
Why it stung: FrancisM had mass reach — when a mainstream rap icon frames corruption as systemic rather than personal drama, the critique reaches audiences who might otherwise not hear it.
WOLFGANG - "ARISE" at "HALIK NI HUDAS"
“Arise” — (1994) Isang sigaw ng paggising at panawagan na bumangon laban sa kawalan ng pag-asa. Hindi man direkta ang atake sa pulitiko, malinaw na ipinapakita ang pangangailangan ng kolektibong lakas para labanan ang pang-aabuso at kawalang-katarungan.
“Halik ni Hudas” — (1994) Mas matalim: isang matinding tirada laban sa pagtataksil at kasakiman. Sa pamagat pa lang, makikita ang metaphor para sa mga pulitiko at lider na kunwari ay kakampi pero sa huli ay nagbebenta ng prinsipyo kapalit ng pera at kapangyarihan. Ang imagery ng “halik” bilang tanda ng pagtitiwala na sinabayan ng “Judas” bilang simbolo ng traydor ay malinaw na tugma sa pulitika ng Pilipinas.
Why it stung: Ang bigat ng riffs, sigaw ng boses, at agresibong tunog ay nagiging perpektong kasangkapan para i-channel ang galit ng kabataan laban sa mga traydor at mapang-abusong lider. Ang “Halik ni Hudas” ay naging parang battle hymn ng mga frustrated sa sistemang bulok.
JOEY AYALA — folk-rooted social critique
What he said: Bagamat hindi laging diretsahang nambabansag ng pangalan ng pulitiko, nilalatag ng mga kanta ni Joey Ayala ang pinsalang dulot ng mga maling polisiya — pagwasak sa kalikasan, paglimot sa wika, at pagpapabaya sa mga magsasaka’t katutubo.
Why it stung: His approach is cultural and moral — reminding listeners of the stakes (land, language, dignity), so the political critique becomes personal.
DATU'S TRIBE - "GALIT KAMI SA BABOY"
“Galit Kami sa Baboy” — Isa sa mga pinakasikat nilang kanta, na tila may double meaning. Sa literal, ang baboy ay hayop; sa mas malalim na pagbasa, malinaw na ito’y tumutukoy sa mga baboy sa gobyerno — pulitikong matakaw, gahaman, at makasarili.
Iba pang kanta: Kabilang din sa kanilang mga track ang mga tumutuligsa sa korapsyon at sistemang nagpapahirap sa masa, gamit ang rap-rock fusion na diretso at mabagsik.
Why it stung: Datu’s Tribe ay gumagamit ng slang at matatalim na salita, bagay na madaling makuha ng kabataan noon. Ang estilo nila ay agresibo at hindi nakikipagpaligoy-ligoy — bagay na mas malapit sa galit ng masa laban sa pulitiko.
THE YOUTH - "MULTONG BAKLA" at "TAKBO"
Bandang punk/alt-rock na kumakatawan sa kabataang sawa na sa kabulukan ng lipunan. “Multo” ay alegorya sa mga halimaw na bumabalot sa lipunan, habang “Takbo” ay alingawngaw ng pagod sa sistema na walang direksyon kundi pagtakas.
Sila ang sumisigaw ng rebellion noong 90s, bagay na hindi matapang harapin ng mainstream.
RADIO ACTIVE SAGO PROJECT - "GUSTO KO NG BABOY" at "FOOD TRIP"
“Gusto Ko ng Baboy” — parang kapatid ng “Galit Kami sa Baboy.” Ginamit ang spoken word-jazz fusion para ipakita ang galit sa mga baboy ng lipunan — pulitiko, negosyante, at makasariling tao.
“Food trip” - tungkol ito sa pagtaas ng mga bilihin at iba pang dahilan na napapabayaan ng gobyernong halang.
Sila ang pumalit sa puwang na iniwan ng Yano at Datu’s Tribe noong early 2000s.
Bakit nawawala ang mga kantang ito, at paano sila bubuhayin?
Unti-unting nawala sa ating pandinig ang mga kantang patama sa mga pulitiko dahil maraming rason. Una, marami sa kanila ay inilabas ng maliliit na record labels noong dekada ’90, kaya hindi sila naire-release muli sa mga modernong streaming platforms. Pangalawa, nang sumapit ang 2000s ay naging mas komersyal ang radyo at mas pinaboran ang ballads at pop na madaling ibenta, dahilan para mapalayo ang mga kantang may matalim na nilalaman. At higit sa lahat, may takot din na kaakibat—kapag ang isang kanta ay lantaran at matapang laban sa pulitiko o sistema, kadalasan ay iniiwasan ng mainstream para hindi magka-problema.
Gayunpaman, may mga paraan para muling buhayin ang ganitong uri ng musika. Maaaring gumawa ng mga curated playlists sa Spotify at YouTube na nakatuon sa protest songs upang makilala sila ng bagong henerasyon. Dapat ding hikayatin ang mga record labels na i-remaster at i-upload muli ang mga lumang album para maging accessible sa lahat. Mahalaga ring gamitin ang mga kantang ito sa mga klase sa kasaysayan at social science bilang konkretong halimbawa ng sining bilang anyo ng paglaban. At higit sa lahat, puwedeng mag-organisa ng mga gig o tribute nights na alay sa mga bandang ito—isang paraan ng pagbabalik-tanaw at sabayang panawagan na buhayin muli ang tradisyon ng musika laban sa katiwalian at pang-aabuso.
May gumagawa pa ba ngayon ng mga ganitong kanta?
Oo, pero iba na ang estilo kung ihahambing sa dekada nobenta. Halimbawa, ang Ben&Ben at SB19 ay nakapaglabas ng kantang “Kapangyarihan” na naging isa sa mga anthem ng mga rally noong 2024–2025. Pinatunayan nito na kahit nasa mainstream pop o folk ka, posible pa ring gawing sandata ng protesta ang musika. Bukod sa kanila, buhay pa rin ang indie at punk scene na patuloy na lumilikha ng mga kantang tumutuligsa sa human rights abuses at korapsyon. Nanatiling buhay ang punk spirit na may sigaw laban sa bulok na sistema, kahit hindi na gaanong napapansin sa mainstream media.
Gayunpaman, bihira na ang mga kantang diretsong matulis at lantaran ang paninira sa pulitiko, katulad ng ginawa ng Yano at Datu’s Tribe noong dekada nobenta. Sa kasalukuyan, isa sa mga kakaibang halimbawa ng ganitong tapang ay ang Morobeats sa kanilang kantang “Anak ka ng Pu.” Ang kantang ito ay walang takot na gumagamit ng matatalim na salita at galit ng masa laban sa mga pulitikong tiwali, simbolo ng street-level protest na hindi kayang balutin ng komersyalismo. Sa pamamagitan ng ganitong klaseng musika, ipinapakita na hindi pa tuluyang nawawala ang tradisyon ng protest songs—nagbabago lang ang anyo, ngunit nananatiling mahalagang tinig ng paglaban.
Isipin natin—paano kung ang mga top singers ngayon na iniidolo ng bagong sibol na kabataan tulad ng BINI, Cup of Joe, KAIA, Maki at iba pa ay gagawa rin ng mga kantang patama sa mga corrupt na pulitiko? Malaking tulong ito upang buksan ang mga mata ng kabataan sa totoong nangyayari sa ating bansa. Sa kasalukuyan, karamihan sa kanilang mga kanta ay umiikot sa pag-ibig, kabataan, at self-expression—na mahalaga rin—ngunit kung idadagdag pa nila ang boses ng protesta, mas lalo nilang mahahawakan ang puso’t isipan ng henerasyong Z at Alpha.
Malaki ang impluwensiya ng mga idol groups at solo artists na ito; isang kanta lang mula sa kanila na may matinding mensaheng politikal ay kayang umabot sa milyon-milyong streams, shares, at TikTok trends. Kung kaya nilang gawing viral ang mga love songs, paano pa kaya kung isang kanta laban sa katiwalian at pang-aabuso ng kapangyarihan ang kanilang ilabas? Maaaring maging bagong “anthem” ng kabataan ang isang protest song mula sa kanila—isang tulay na mag-uugnay sa dekada nobenta hanggang sa kasalukuyan.
Sa madaling salita, kung ang mga idolo ng kabataan ngayon ay makikisangkot at gagamit ng kanilang musika bilang sandata laban sa katiwalian, mas lalakas ang boses ng protesta. Hindi lang ito nostalgia o pagbabalik-tanaw sa mga kanta ng nakaraan; ito ay magiging aktwal na kilusan ng musika na may kakayahang magbukas ng isipan at magtulak ng pagbabago sa lipunan.
Paano isinulat ang mga kantang ito?
Karamihan sa mga kantang paninira at pamamahiya sa mga pulitiko sa kanilang katiwalian noong dekada nobenta ay isinulat gamit ang satire at anecdote, kung saan maliliit na kwento at caricature ang ginagamit para mailarawan ang pulitiko sa paraang masakit pero nakakatawa. Mayroon ding malinaw na hook na madaling kantahin upang mabilis itong gawing sigaw sa mga rally at protesta. Mahalaga rin ang paggamit ng lokal na wika at slang, gaya ng mga salitang “trapo,” “coño,” at maging ang pagtukoy sa pangalan ng mga lugar, upang mas maramdaman ng masa na ito ay galing mismo sa kanilang karanasan. Bukod dito, halu-halo rin ang ginamit na genre: folk para sa moral na kwento, punk para ipahayag ang galit at pagkadismaya, at rap para sa diretsahang pagbibigay-pangalan at matalim na komentaryo. Sa kombinasyong ito, naging makapangyarihan ang mga kanta—madaling pakinggan, madaling tandaan, at higit sa lahat, madaling gawing armas laban sa katiwalian.
Bakit dapat buhayin ang mga kanta ng pagkondena noong dekada 90?
May dalawang gamit ang kantang protesta — ituro ang mali at magbigay-tinig sa mga naapektuhan. Noong 90s, hindi takot ang mga banda: pinangalanan nila ang trapo, pinakita ang baluktot na sistema, at tinawanan ang mga mapagkunwari. Kung itinatago natin ’yan, nawawala ang isang mahalagang artikulasyon ng kolektibong galit at pag-asa.
Ang musika na tumutuligsa sa mga makapangyarihan ay bahagi ng ebidensya, bahagi rin ng ritwal. Noong dekada nobenta, nagbigay ito sa atin ng mga kantang matatalim, madalas nakakatawa, at kung minsan ay mapait—ngunit lahat ay diretsong pinangalanan kung ano ang mali sa lipunan. Totoo na hindi kayang ayusin ng musika ang mga patakaran nang mag-isa, pero kaya nitong gawing “mapigil” ang mga bagay na nagmistulang permanente dahil sa ating pagiging kampante—lalo na ang pagkalimot. Kaya ngayon, mahalagang buhayin muli ang mga kantang ito: ituro ang kanilang mga liriko, at hikayatin ang bagong henerasyon na lumikha ng sarili nilang mga linya ng paglaban.
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento